Laseroterapia punktowa

Laseroterapia punktowa jest jednym z zabiegów oferowanych przez ośrodki fizjoterapeutyczne, zaliczanych do grupy zabiegów z zakresu światłolecznictwa. Jest zabiegiem bardzo dobrze tolerowanym przez pacjenta. Laseroterapia przynosi bardzo dobre efekty terapeutyczne w wielu jednostkach chorobowych. Kluczowym elementem jest tutaj promieniowanie laserowe, emitowane przez specjalny aparat. Jest ono wytwarzane na skutek dostarczenia energii elektrycznej do atomów (ośrodek laserujący), które następnie emitują jej nadmiar w postaci tzw. fotonów (cząsteczek, które tworzą wiązkę świetlną) o ściśle określonych właściwościach. Ośrodkiem laserującym może być ciało stałe, ciecz lub gaz. Dzięki temu powstało wiele laserów o odmiennych parametrach stosowanych w różnych celach.

Promieniowanie laserowe różni się od światła widzialnego m.in. tym, iż jest monochromatyczne (promieniowanie o prawie jednakowej długości fali), intensywne (cała energia jest przekazywana za pomocą wąskiej wiązki), spójne (nie występują przesunięcia fazowe wiązki), a także równoległe (wiązka emitowana na dużą odległość minimalnie zmienia swój rozmiar). Właściwości promieniowania laserowego pozwalają na wywołanie pożądanych zmian w metabolizmie komórki, a także obserwuje się ich wpływ na całe tkanki. Jednak pomimo korzystnych efektów należy pamiętać, iż może ono doprowadzić do uszkodzenia wzroku, jeśli zostanie skierowane bezpośrednio na oczy. Dlatego wskazane jest bezwzględne przestrzeganie wszystkich poleceń fizjoterapeuty. Laseroterapia punktowa wykonywana jest na małych obszarach objętych schorzeniem. Jej zaletą jest możliwość precyzyjnego skierowania promieniowania laserowego na dany punkt lub punkty, które są kluczowe w leczeniu zdiagnozowanej dysfunkcji. Zabieg wykonuje się na zlecenie lekarza. Ze względu na wielokierunkowe działanie jest wykonywany w większości placówek fizjoterapeutycznych.

Jak przygotować się do laseroterapii

Laseroterapię punktową należy poprzedzić kąpielą i dokładnym umyciem skóry środkiem myjącym na obszarze objętym leczeniem. Doprowadzi to do jej odtłuszczenia oraz efektywniejszego przenikania promieniowania laserowego w głąb ciała. Z tego powodu należy również usunąć z okolicy poddawanej zabiegowi maści, kremy i inne kosmetyki. Zaleca się zdjęcie biżuterii oraz innych elementów, które mogłyby spowodować odbicie promienia lasera i stworzenie zagrożenia dla siebie lub personelu. Pacjent powinien założyć strój, który pozwoli na łatwy dostęp do leczonej okolicy. Dzięki temu zabieg zostanie wykonany szybko i skutecznie, a także w przyjemnej atmosferze. Należy powiadomić fizjoterapeutę o przyjmowanych lekach, gdyż istnieją preparaty (tzw. fotouczulające), które mogłyby spowodować negatywne zmiany w organizmie pod wpływem promieniowania laserowego.

Metodyka wykonania zabieu

Laseroterapia punktowa jest wykonywana za pomocą specjalnej sondy połączonej z aparatem. Zabieg przeprowadzany jest przez fizjoterapeutę, który przez cały czas jego trwania ręcznie prowadzi sondę po leczonym obszarze. Na potrzeby fizjoterapii wykorzystywany jest zazwyczaj laser niskoenergetyczny (LLL – low level laser) o mocy nie przekraczającej 60 mW [miliwat]. Aparaty do laseroterapii punktowej są wyposażone zwykle w dwie sondy generujące promieniowanie o innych długościach fali: aplikator działający w zakresie podczerwienie (powyżej 780 nm), które są przeznaczone do penetracji tkanek głębiej położonych oraz aplikator promieniowania w zakresie czerwieni (ok. 640-780 nm) wykorzystywany do leczenia tkanek położonych na powierzchni skóry oraz błon śluzowych. W większości aparatów do laseroterapii istnieje możliwość wybrania gotowych programów, które zawierają parametry zabiegu dostosowane do danego schorzenia lub grup schorzeń. W razie potrzeby możliwe jest modyfikowanie danych parametrów, tak aby dostosować je do potrzeb danego pacjenta. Istnieją odpowiednie przepisy BHP odnośnie pomieszczenia, w którym przeprowadzana jest laseroterapia. Ściany powinny być pomalowane na biało oraz należy dobrze oświetlić całe pomieszczenie. Dzięki takim zabiegom źrenica oka pacjenta ulegnie zwężeniu, co pozwoli na mniejsze wnikanie promieniowania laserowego do oka, w przypadku zaistnienia takiego zjawiska. Ważne jest także, aby usunąć z pomieszczenia wszelkie przedmioty mogące odbijać promieniowanie laserowe. Pomieszczenie powinno być tak usytuowane, aby nie mogły do niego wejść osoby postronne.

Przed rozpoczęciem laseroterapii punktowej pacjent otrzymuje od fizjoterapeuty specjalne okulary, mające na celu ochronę narządu wzroku. Fizjoterapeuta również zakłada takie okulary. Absolutnie zakazuje się ich zdejmowania podczas trwania całego zabiegu. Niedopuszczalne jest również kierowanie promienia lasera w kierunku oczu nawet po założeniu okularów ochronnych. Pacjent przyjmuje odpowiednią, wygodną pozycję ciała (w zależności od leczonego miejsca) oraz odsłania okolicę poddawaną zabiegowi. Fizjoterapeuta ustawia odpowiednie parametry zabiegu i rozpoczyna zabieg. W laseroterapii punktowej zabieg wykonywany jest zazwyczaj metodą kontaktową. Fizjoterapeuta przykłada sondę bezpośrednio na skórę w odpowiednie miejsca (mogą to być punkty spustowe, motoryczne lub akupunkturowe) albo wzdłuż określonych struktur, np. nerwów czy w okolicy stawów. Często stosuje się metodę kontaktową z uciskiem, która pozwala na głębszą penetrację tkanek, między innymi poprzez zmniejszenie grubości skóry i tkanek podskórnych, a także eliminuje przynajmniej w części odbijanie promieniowania od powierzchni skóry. Pacjent podczas laseroterapii punktowej nie odczuwa żadnych zjawisk fizycznych (tak jak jest to w przypadku stosowania prądów) poza dotykiem sondy. Fizjoterapeuta przesuwa sondę po skórze pacjenta lub przytrzymuje ją w określonych miejscach przez kilka sekund przechodząc potem do następnych. Po zakończeniu zabiegu fizjoterapeuta wyłącza sondę i wtedy można zdjąć okulary ochronne. Zaleca się ok. 15-30 minutowy odstęp czasu pomiędzy stosowaniem laseroterapii i zabiegów z zimnolecznictwa na tą samą okolicę ciała. Nie stwierdzono przeciwwskazań do wykonywania innych zabiegów z zakresu fizykoterapii bezpośrednio przed lub po laseroterapii punktowej. Należy pamiętać, aby przestrzegać wszystkich poleceń fizjoterapeuty, gdyż w innym przypadku można doprowadzić do narażenia zdrowia swojego lub osób postronnych.

Dawkowanie

Dawka promieniowania, czas ekspozycji oraz częstotliwość zabiegów jest ustalana indywidualnie dla pacjenta w zależności od schorzenia, jego stadium oraz okolicy poddawanej zabiegowi. Zazwyczaj laseroterapia punktowa jest wykonywana przez kilka do 20 minut. Zabiegi odbywają się codziennie lub co drugi dzień przez 6 – 15 dni. Istnieje możliwość powtórzenia terapii na tą samą okolicę ciała 2-3 razy w roku.

Działanie na organizm

Laseroterapia punktowa oddziałuje na organizm zarówno na poziomie komórek, jak i całych tkanek. Z racji faktu, iż promieniowanie laserowe nie występuje naturalnie w środowisku nie zbadano do końca mechanizmów działania promieniowania laserowego. Efekt terapeutyczny osiągany jest dzięki energii, która przeniknie przez skórę i tkanki głębiej położone. Jednak ze względu na niejednorodną strukturę skóry odbiciu może ulec nawet 80 % promieniowania. Również tkanki na jakie jest kierowane promieniowanie mają wpływ na jego działania. Otóż może być ono pochłanianie (absorbowane), rozpraszane lub transmitowane (przekazywane do kolejnych tkanek). Zależy to od uwodnienia tkanek, obecności tzw. fotoakceprotów (np. melanina, aminokwasy aromatyczne), naczyń krwionośnych a także kolagenu, który rozprasza promieniowanie, co jest efektem niepożądanym. Laseroterapia punktowa wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Ma to związek z przyspieszeniem tworzenia naczyń krwionośnych (angiogeneza), a przez to usprawnieniem mikrokrążenia w miejscu ekspozycji na promieniowanie laserowe. Dzięki temu następuje przyspieszenie krążenia krwi, tkanki są lepiej odżywione i dotlenione, a zbędne produkty przemian metabolicznych szybko usuwane. Wpływa to również na usuwanie obrzęków, poprzez zwiększenie resorpcji (wchłaniania) wysięków. Laseroterapia wywiera korzystne działanie na struktury nerwowe zwiększając przewodnictwo nerwowe oraz przyczyniając się do regeneracji komórek nerwowych. Na poziomie komórkowym pod wpływem promieniowania laserowego ulega przyspieszeniu metabolizm komórki. Obserwuje się zwiększenie syntezy białek, kwasów nukleinowych i ATP, a także zmiany strukturalne i czynnościowe błon biologicznych. Laseroterapia wpływa na zwiększenie wydzielania niektórych hormonów, np. adrenaliny oraz przyśpieszenie procesów immunologicznych, a przez to zwiększenie odporności organizmu. Poprzez swoje działanie promieniowanie laserowe przyczynia się do regeneracji tkanek, poprzez stymulację komórek do podziałów.

Wskazania

Jako główne wskazania do laseroterapii punktowej wymienia się:

• Zmiany zapalne, np. zapalenie zatok przynosowych;
• Zmiany zwyrodnieniowe;
• Choroby o podłożu reumatycznym;
• Leczenie blizn i ran pooperacyjnych;
• Zmiany kostne, np. ostroga piętowa;
• Stany pourazowe (zwichnięcia, złamania, skręcenia itp.);
• Owrzodzenia;
• Zespół cieśni nadgarstka;
• Odleżyny;
• Choroba Raynaud’a;
• Łysienie plackowate;
• Rwa kulszowa;
• Łokieć tenisisty;
• Poparzenia prądem elektrycznym we wczesnej fazie.

Przeciwwskazania

Główne przeciwwskazania do laseroterapii punktowej to:

• Ciąża;
• Obecność elementów metalowych w okolicy poddawanej zabiegowi;
• Rozrusznik serca;
• Ostre infekcje i stany gorączkowe;
• Nowotwory;
• Nadwrażliwość na światło lub przyjmowanie preparatów fotouczulających;
• Zaburzenia w obrębie układu hormonalnego (np. nadczynność tarczycy);
• Nieleczone schorzenia układu krwionośnego;
• Krwawienia z przewodu pokarmowego
• Padaczka
• Czynna gruźlica.

Reklama

Podsumowanie

Laseroterapia punktowa jest zabiegiem stosowanym miejscowo, gdzie fizjoterapeuta ręcznie kieruje promieniowanie laserowe na określone punkty na ciele pacjenta. Zabieg stosowany jest na małe powierzchnie ciała. Dzięki niemu możliwe jest precyzyjne skierowanie promienia lasera na miejsce objęte zmianami chorobowymi i skumulowanie w nim efektów terapeutycznych. Laseroterapia punktowa jest wykonywana na zlecenie lekarza. Wykazuje ona działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwobrzękowe, a także wpływa na przyspieszenie procesów regeneracyjnych tkanek. Poprawnie wykonany zabieg jest całkowicie bezpieczny, jednak należy bezwzględnie przestrzegać wszelkich zaleceń fizjoterapeuty, gdyż w innym przypadku pacjent może spowodować zagrożenie zdrowia dla siebie lub innych osób. Promieniowanie laserowe skierowane bezpośrednio na oko może doprowadzić do uszkodzenia narządu wzroku, dlatego konieczne jest stosowanie odpowiednich okularów ochronnych. Ze względu na prostotę wykonania zabiegu oraz fakt, iż jest on skuteczny przy leczeniu wielu jednostek chorobowych, laseroterapia punktowa jest dostępna w większości ośrodków fizjoterapeutycznych.

Autor: mgr Monika Olszówka