Laseroterapia

Laseroterapia należy do zabiegów z działu fizykoterapii. Zabieg ten nazywany jest potocznie „laserem”. Jedną z metod wykonania tego zabiegu jest zastosowanie skanera. Pozwala to na poddanie leczniczemu działaniu promieniowania emitowanego przez laser większej powierzchni ciała. Jest to metoda
bezkontaktowa, podczas której sonda nie dotyka ciała pacjenta.

Zabiegi laserowe (laseroterapię) w Klinice OT.CO w Warszawie

Promieniowanie laserowe wytwarzane jest w specjalnym aparacie i emitowane w postaci wiązki światła bezpośrednio na skórę pacjenta. Powstaje ono poprzez dostarczenie energii atomom (tak zwany ośrodek laserujący, którym mogą być różne substancje stałe, ciekłe lub gazowe) znajdującym się wewnątrz aparatu, które następnie emitują ją w postaci fotonów (cząsteczek, z których składa się wiązka światła). Uzyskany promień laserowy ma określone właściwości odróżniające go od światła widzialnego. Cechy te to np. monochromatyczność (jednobarwność promieniowania, oznacza to, że mamy do czynienia prawie z jednakową długością fali), spójność (wiązka zachowuje się jak jedna fala, brak przesunięć fazowych), równoległość (to właśnie ta cecha sprawia, że wiązka lasera wysyłana na dużą odległość bardzo nieznacznie zmienia swój rozmiar), intensywność (cała moc lasera jest zogniskowana w wąskiej wiązce). Dzięki temu istnieje możliwość dobrania indywidualnych wartości parametrów do leczonego schorzenia.

Laseroterapia jest zabiegiem bardzo dobrze tolerowanym przez pacjentów. Zabieg jest wykonywany na zlecenie lekarza. W przypadku laseroterapii, podczas zabiegu nie stosuje się dodatkowych leków. Prawidłowo wykonany zabieg jest całkowicie bezpieczny, jednak niezwykle ważne jest wykonywanie wszystkich poleceń fizjoterapeuty, gdyż niezastosowanie się do nich może prowadzić do takich konsekwencji jak np. uszkodzenie wzroku. Prostota wykonania zabiegu oraz bardzo dobre efekty terapeutyczne w wielu jednostkach chorobowych sprawiają, iż laseroterapia jest dostępna w większości placówek fizjoterapeutycznych.

Przygotowanie się do zabiegu laseroterapii

Przed zabiegiem należy wziąć kąpiel i dokładnie umyć z użyciem środka myjącego skórę w okolicy poddawanej zabiegowi, aby ją oczyścić i odtłuścić. Należy również usunąć z tej okolicy wszelkie kosmetyki, maści i kremy, gdyż ich obecność może negatywnie wpłynąć na oczekiwane efekty zabiegu. Pacjent powinien założyć strój umożliwiający łatwy i swobodny dostęp do okolicy poddawanej zabiegowi. Dzięki temu zostanie on przeprowadzony sprawnie oraz w przyjemnej atmosferze. Zalecane jest zdjęcie metalowych elementów, np. biżuterii z miejsca poddawanego zabiegowi oraz innych elementów, które mogłyby odbijać promieniowanie laserowe, gdyż może to doprowadzić do zmiany kierunku padającego promieniowania, a w konsekwencji stworzenia zagrożenia dla siebie i personelu lub po prostu nieskuteczności zabiegu. Przed rozpoczęciem zabiegu należy skonsultować z fizjoterapeutą przyjmowane leki oraz stosowane maści czy kremy, gdyż w przypadku stosowania preparatów fotouczulających promieniowanie laserowe może doprowadzić do niekorzystnych zmian w organizmie.

Metodyka wykonania zabiegu

Laseroterapia z wykorzystaniem skanera jest metodą, gdzie nie jest konieczna ręczna obsługa urządzenia przez cały czas trwania zabiegu. W fizykoterapii wykorzystuje się najczęściej lasery niskoenergetyczne (LLL – low level laser) o mocy 1-60 mW [miliwat]. Możliwe jest uzyskanie dzięki nim promieniowania o długości fali od 160 nm (UV – ultrafioletowe) do 3400 nm (IR – podczerwone). Lecznicze właściwości mają lasery helowo-neonowe (He-Ne), które pozwalają na uzyskanie promieniowania o długości fali 632,8 nm (barwa czerwona). Wnika ono na głębokość od 1 do 1,5 cm. Innym typem lasera stosowanego w terapii jest laser półprzewodnikowy, który charakteryzuje się pracą impulsową, emitując promieniowanie o długości fali 630-980 nm (barwa czerwona i bliska podczerwień). Ten typ promieniowania wnika od 3 do 5 cm w głąb ciała pacjenta. Dzięki rozwojowi techniki obecnie dostępne są modele laserów, które mają zaprogramowane odpowiednie parametry względem konkretnych schorzeń lub ich grup. Eliminuje to problem obliczania dawki oraz dobierania innych parametrów do każdego zabiegu, wystarczy jedynie wybrać odpowiedni program. Długość trwania zabiegu również jest automatycznie zaprogramowana. Oczywiście w razie potrzeby istnieje możliwość modyfikacji parametrów laseroterapii nawet w przypadku wyżej opisanych automatycznych urządzeń. Pomieszczenie, w którym wykonywana jest laseroterapia oraz jego wyposażenie powinno być odpowiednio przystosowane, tzn. pozbawione przedmiotów odbijających światło, z białym kolorem ścian oraz dobrze oświetlone. Wpływa to na zwężenie źrenicy oka, co spowoduje mniejsze uszkodzenia narządu wzroku w przypadku dotarcia promieniowania do oczu. Przed rozpoczęciem zabiegu pacjent powinien odsłonić okolice poddawaną zabiegowi oraz założyć specjalne okulary, które ochronią jego wzrok podczas zabiegu. Okularów nie wolno zdejmować pod żadnym pozorem do momentu wyłączenia urządzenia. Są one specjalnie przystosowane do ochrony przed promieniowaniem laserowym. Jednak nawet po ich założeniu nie należy kierować promieniowania bezpośrednio na oczy. Fizjoterapeuta również ma obowiązek zabezpieczyć wzrok przed promieniowaniem. Po przyjęciu przez pacjenta odpowiedniej pozycji fizjoterapeuta wybiera parametry zabiegu oraz ustawia skaner w taki sposób, aby emitowane promieniowanie laserowe padało na okolicę poddawaną zabiegowi w sposób jak najbardziej zbliżony do prostopadłego względem leczonego obszaru. Jest to optymalne ustawienie minimalizujące odbijanie promieniowania lasera od powierzchni skóry. Z tego również powodu pacjent podczas trwania laseroterapii nie powinien zmieniać pozycji ciała. W przypadku konieczności przemieszczenia się lub zaistnienia innych okoliczności, w których niezbędna będzie zmiana pozycji należy poinformować o tym fizjoterapeutę, który zatrzyma zabieg i ponownie ustawi skaner w najbardziej optymalnej pozycji. Pacjent w trakcie trwania laseroterapii nie rejestruje żadnych odczuć fizycznych. Po zakończeniu zabiegu fizjoterapeuta wyłącza laser (lub w niektórych urządzeniach następuje to automatycznie, informując o tym fakcie sygnałem np. dźwiękowym). Dopiero wtedy można zdjęć okulary ochronne. Po zabiegu należy odczekać co najmniej 15-30 minut przed zastosowaniem na daną okolicę ciała zabiegów z zakresu zimnolecznictwa, analogiczny odstęp należy również zachować przed przystąpieniem do laseroterapii. Nie zauważa się niekorzystnych interakcji w stosowaniu laseroterapii oraz zabiegów z użyciem prądów, pola magnetycznego lub ultradźwięków wykonywanych bezpośrednio po sobie.

Dawkowanie

Dawkowanie w laseroterapii uzależnione jest od rodzaju, fazy występującego schorzenia (ostra, podostra, przewlekła) oraz od okolicy poddawanej zabiegowi. Zabieg trwa od kilku do nawet 20 minut. Zależy to od wielkości naświetlanej powierzchni (im większa, tym dłużej trwa zabieg). Laseroterapia w niektórych przypadkach może być stosowana codziennie lub nawet dwa razy dziennie. Niekiedy zabiegi przeprowadzane są co drugi dzień. Seria zawiera od 6 do 15 naświetleń. Istnieje możliwość powtarzania serii laseroterapii 2-3 razy w roku.

Działanie na organizm

Osiągane efekty terapeutyczne uzależnione są od ilości energii zaabsorbowanej przez ciało pacjenta. Na ilość pochłoniętego promieniowania wpływa wiele czynników, do których należą: czas naświetlania, rodzaj i moc lasera, częstotliwość impulsów, a także rodzaj i wielkość naświetlanej tkanki. Promieniowanie emitowane przez laser wnika do organizmu człowieka przez skórę. Jednak z racji tego, że tkanki są zróżnicowane, jego zdolność wnikania i oddziaływania są różne w zależności od miejsca na jakie jest aplikowane. Promieniowanie to może ulec odbiciu od skóry, a zależy to od kąta padania oraz struktury powierzchni, typu tkanki oraz jej unaczynienia, pigmentacji i innych. Po przejściu przez skórę promieniowanie jest absorbowane (pochłaniane), rozpraszane, a część przechodzi do tkanek położonych głębiej. To, na jaką głębokość wniknie promieniowanie laserowe, zależy od obecności w niej tzw. fotoakceptorów (np. aminokwasy aromatyczne, melanina), wody, naczyń krwionośnych, hemoglobiny a także kolagenu (działanie rozpraszające – efekt niepożądany) . Udowodniono, że im dłuższa długość fali tym wnika ono głębiej, nawet do 6 cm. Niestety z uwagi na fakt, iż skóra ma niejednorodną powierzchnię odbiciu może ulec nawet 80% promieniowania laserowego. Jednak ilość jaka zostanie pochłonięta przez tkanki jest wystarczająca do osiągnięcia efektu terapeutycznego. Należy pamiętać, że promieniowanie laserowe jest czynnikiem nie występującym naturalnie i nie udało się zbadać do końca mechanizmu jego działania na organizm. Mimo to zaobserwowano kilka korzystnych zjawisk zarówno na poziomie tkankowym, jaki i komórkowym. Działanie laseroterapii, na poziomie tkankowym, obserwuje się poprzez przyśpieszenie powstawania nowych naczyń krwionośnych (angiogeneza), a także zwiększenie mikrokrążenia. Skutkuje to tym, że tkanki są lepiej dotlenione i odżywione, a uboczne produkty metabolizmu komórkowego szybciej usuwane. Dzięki temu laseroterapia łagodzi dolegliwości bólowe oraz wykazuje działanie przeciwzapalne. Bardzo dobrze sprawdza się przy usuwaniu obrzęków. Promieniowanie laserowe wpływa na zwiększenie poziomu niektórych hormonów np. adrenaliny. Zabieg korzystnie wpływa na leczenie struktur nerwowych, gdyż powoduje regenerację komórek nerwowych oraz zwiększenie przewodnictwa nerwowego. Działanie laseroterapii na poziomie komórkowym wpływa na przyspieszenie metabolizmu komórkowego, a tym samym zwiększenie syntezy ATP, stymulację syntezy kwasów nukleinowych i wielu białek (a także kolagenu) oraz zmiany strukturalne i czynnościowe błon biologicznych. Obserwuje się zwiększenie aktywności niektórych enzymów, przyśpieszenie procesów immunologicznych, a także wiele innych. Laseroterapia przyspiesza podziały komórkowe, dzięki czemu wpływa na zwiększenie tempa regeneracji uszkodzonych tkanek.

Wskazania

Najważniejsze wskazania do stosowania laseroterapii to:

• Blizny pooperacyjne;
• Owrzodzenia;
• Przeszczepy skóry;
• Choroby skóry;
• Choroby przewlekłe o podłożu reumatycznym;
• Choroby zwyrodnieniowe i stany zapalne stawów;
• Ostroga piętowa;
• „łokieć tenisisty”;
• Uszkodzenie ścięgna piętowego (Achillesa);
• Przyspieszenie gojenia urazów narządu ruchu (zwichnięcia, złamania itp.).

Przeciwwskazania

Do głównych przeciwwskazań w stosowaniu laseroterapii należą:

• Ciąża;
• Obecność rozrusznika serca;
• Stany gorączkowe i infekcje;
• Nadwrażliwość na światło oraz stosowanie leków fotouczulających;
• Nowotwory;
• Krwawienia z przewodu pokarmowego;
• Zaburzenia w obrębie układu hormonalnego (np. nadczynność tarczycy);
• Nieuregulowane schorzenia układu krwionośnego.

Reklama

Podsumowanie

Laseroterapia jest stosowana z bardzo dobrymi efektami terapeutycznymi w większości schorzeń. Zastosowanie skanera pozwala na wykonanie zabiegu na dużej powierzchni ciała, a fakt iż jest to metoda bezkontaktowa (skaner nie dotyka ciała pacjenta)pozwala na bezpieczne zastosowanie zabiegu do leczenia owrzodzeń i ran. Laseroterapia wpływa na przyśpieszenie ich gojenia, a także obserwuje się działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwobrzękowe tego zabiegu. Zabieg jest wykonywana na zlecenie lekarza. Prawidłowo wykonana laseroterapia jest całkowicie bezpieczna, jednak należy przestrzegać wszystkich zaleceń fizjoterapeuty. W przeciwnym razie pacjent naraża siebie oraz osoby obecne w otoczeniu na zagrożenie zdrowia np. uszkodzenie narządu wzroku. Ze względu na prostotę wykonania zabiegu oraz możliwość zastosowania go w wielu jednostkach chorobowych, laseroterapia jest dostępna w większości placówek fizjoterapeutycznych.

Autor:
mgr Monika Olszówka