Prądy diadynamiczne

Charakterystyka prądów diadynamicznych

Prądy diadynamiczne (nazywane inaczej diadynamikiem lub DD) zalicza się do fizykoterapii, a dokładniej do działu elektrolecznictwa. Należą do grupy prądów małej częstotliwości (0-1000 Hz). Składają się z serii powtarzalnych impulsów wywołujących określone reakcje mięśni i nerwów. Prądy impulsowe są wynikiem odpowiednio przerywanego prądu stałego. DD składa się z komponenty galwanicznej o małym natężeniu, na którą nałożony jest prąd faradyczny (zmienny). Dzięki temu moc impulsu nie spada do zera, ale zatrzymuje się na wartości prądu stałego. Mianem prądów diadynamicznych określa się 6 prądów o różnych parametrach, które użyte w odpowiedniej kombinacji pozwalają na osiągnięcie pożądanego efektu terapeutycznego. Są to: MF, DF, CP, LP, RS, MM. Diadynamik jest wykonywany na zlecenie lekarza. Zabieg, ze względu na bardzo dobre efekty lecznicze, jest dostępny w większości placówek fizjoterapeutycznych. Poprawnie wykonany zabieg jest bezpieczny dla pacjenta.

Przygotowanie się do zabiegu

Przed zabiegiem należy dokładnie umyć okolicę ciała, która ma być objęta zabiegiem. Pacjent powinien usunąć również z niej wszelkie maści, kremy i inne kosmetyki. Skóra w okolicy poddawanej zabiegowi powinna być pozbawiona ran, wyprysków i owrzodzeń. Zaleca się, aby pacjent założył strój, który pozwoli na łatwy dostęp do leczonej okolicy ciała. Usprawni to wykonie zabiegu oraz zapewni komfort dla pacjenta. Jeżeli leczona okolica ciała jest nadmiernie owłosiona, zaleca się jej depilacje. Dzięki temu, zabieg będzie bardziej skuteczny. Włosy są izolatorami dla prądu i ograniczają jego dotarcie do skóry. Pacjent zobowiązany jest przed zabiegiem zdjąć wszelkie metalowe elementy i ozdoby np. biżuterię, gdyż może to doprowadzić do oparzeń.

Metodyka wykonania zabiegu DD

Zabieg jest przeprowadzany przy użyciu płaskich elektrod wykonanych z cyny. Mogą mieć one różny kształt i wielkość w zależności od okolicy poddawanej zabiegowi. Jedna z elektrod stanowi katodę (-). Jest ona układana na miejscu bólowym. Natomiast druga to anoda (+) układana obwodowo w taki sposób, aby prąd przepływał przez obszar poddawany leczeniu. Taki układ elektrod stosowany jest w przypadku metody dwubiegunowej, gdzie obie elektrody są równej wielkości. Istnieje możliwość zastosowania metody jednobiegunowej, podczas której katoda (elektroda czynna) jest mniejsza od anody i umieszcza się ją np. na punkcie spustowym (miejsce w obrębie brzuśca mięśnia lub powięzi, wywołujące ból i tkliwość podczas nacisku). Anoda, jako elektroda bierna jest większa od katody i umieszczana proksymalnie (bliżej środka ciała). Elektrody umieszczone są na podkładach, najczęściej z gazy, o grubości co najmniej 1,5-2 cm. Są one nasączane woda wodociągową, w celu zwiększenia przewodności prądu elektrycznego, alternatywnie można użyć również 0,1-0,2 % roztworu chlorku sodu. Podkłady powinny mieć większą powierzchnie niż układane na nich elektrody o co najmniej 1 cm z każdej strony. Ważne jest, aby podkłady nie stykały się ze sobą, gdyż może to zaburzyć przepływ prądu. Pacjent powinien przyjąć wygodną pozycję - siedząca lub leżącą, tak aby zminimalizować poruszanie się, gdyż może to doprowadzić do przesunięcia elektrod i porażenia prądem. Przed zabiegiem pacjent powinien poinformować fizjoterapeutę o występowaniu zaburzeń czucia w leczonym obszarze ciała, jeśli jest świadomy ich występowania. W razie potrzeby fizjoterapeuta przeprowadzi odpowiednie testy w celu określenia stopnia zaburzenia, bądź jego wykluczenia. Po ułożeniu i umocowaniu elektrod fizjoterapeuta wybiera odpowiedni program z kombinacją rodzajów prądów diadynamicznych i zwiększa natężenie płynącego prądu. Najpierw zwiększa się natężenie prądu stałego do wartości nie większej niż 3 mA. Następnie zwiększa się natężenie wybranego prądu diadynamicznego. Pacjent powinien czuć delikatnie mrowienie, ale nie może odczuwać bólu. W przypadku nieprzyjemnych odczuć należy jak najszybciej poinformować o tym fizjoterapeutę, gdyż może to doprowadzić do oparzenia. Warto pamiętać, że prądy diadynamiczne są nałożone na komponentę galwaniczną, która powoduje, iż podczas przerwy impulsu natężenie prądu nie spada do zera. Po rozpoczęciu zabiegu pacjent nie może dotykać elektrod ani przewodów, do których są one podłączone, gdyż może to doprowadzić do porażenia prądem. Zabieg kończy się powolnym zmniejszeniem natężenia prądu aż do 0. Dopiero wtedy zdejmowane są elektrody. Po zabiegu pacjent zobowiązany jest do co najmniej 15 min. wypoczynku. Zarówno przed, jaki i po diadynamiku można wykonywać inne zabiegi, poza zimnolecznictwem, gdyż zniesie on działanie DD.

Natężenie prądów diadynamicznych

Natężenie prądu ustawia się względem odczuć pacjenta. Należy pamiętać, że osoby otyłe, z racji małej przepuszczalności prądu przez tkankę tłuszczową, mogą odczuwać mrowienie słabiej niż osoby szczupłe. W takiej sytuacji ustawia się niskie natężenie prądu, a pacjent może nie odczuwać mrowienia. Przy stosowaniu niektórych rodzajów prądów diadynamicznych obserwuje się szybkie przyzwyczajenie skóry np. DF i MF, dlatego stosuje się je krótko. Cały zabieg trwa od 2 do 8 minut, jednak przy zastosowaniu RS lub MM można go przedłużyć do 10 minut. Zazwyczaj wykorzystuje się kombinację kilku prądów w zależności od efektów jakie chce się uzyskać. W stanach podostrych zabiegi wykonywane są codziennie przez 6-10 dni. Natomiast w stanach ostrych dopuszcza się stosowanie prądów diadynamicznych 2 razy dziennie. Należy pamiętać, że dawkowanie uzależnione jest od rodzaju i stadium schorzenia, miejsca jego występowania oraz osobniczej wrażliwości na prąd elektryczny.

Działanie prądów diadynamicznych na organizm

Działanie prądów diadynamicznych uzależnione jest od kombinacji prądów, jaka zostanie wykorzystana. Głównie mówi się o przeciwbólowym działaniu tych prądów. Rezultat osiągany jest szybko i charakteryzuje się długotrwałym efektem. Diadynamik powoduje miejscowe zwiększenie ukrwienia. Sprawia to, że tkanki są lepiej dotlenione i odżywione, a zbędne produkty przemiany materii szybciej usuwane. Zwiększenie przepływu krwi wpływa na szybsze wchłanianie świeżych krwiaków, obrzęków i wysięków. Pozwala to na efektywne zmniejszenie odczynów zapalnych. Dzięki wykorzystaniu odpowiedniej kombinacji prądów diadynamicznych możliwe jest uzyskanie zwiększenia lub zmniejszenia napięcia mięśni w danym miejscu.

Przy stosowaniu prądów diadynamicznych pojedynczo obserwuje się następujące działanie, np.:

• DF, CP, LP – przeciwbólowo;
• DF, LP – zmniejszenie napięcia mięśniowego;
• MF, CP – zwiększenie napięcia mięśniowego;
• RS, MM – zaniki mięśni z nieczynności;

Zastosowanie kombinacji kilku prądów diadynamicznych przynosi następujące efekty, np.:

• DF (1-2 min)+ MF (0,5-1 min) + CP (4-6 min) = działanie przeciwbólowe;
• DF (1-1,5 min) + CP (5 min) lub LP (5-6 min) = zwiększenie ukrwienia;
• CP (2-3 min) + LP (2-3 min) = zmniejszenie napięcia mięśniowego.

Diadynamik wskazania

Do najważniejszych wskazań do stosowania prądów diadynamicznych należą:

• choroby reumatyczne;
• zespoły bólowe jako następstwo urazu;
• stany pourazowe;
• zaniki mięśni z nieczynności;
• nerwobóle;
• zapalenia okołostawowe;
• zespoły korzeniowe;
• osteoporoza;
• odmrożenia;
• samorodna sinica kończyn.

Prądy diadynamiczne - przeciwwskazania

Główne przeciwwskazania do stosowania prądów diadynamicznych to:

• wszczepiony rozrusznik serca;
• obecność metalowych elementów w tkankach;
• infekcje i gorączka;
• porażenia spastyczne;
• skłonność do krwawień;
• niebezpieczeństwo zatorów;
• ropne stany zapalne skóry, owrzodzenia;
• miejscowe zaburzenia czucia;
• nowotwory;
• stan po naświetleniu promieniowaniem jonizującym;
• utrudniony kontakt z pacjentem.

Reklama

Podsumowanie

Prądy diadynamiczne uzyskuje się poprzez nałożenie na prąd stały prądu zmiennego. Stosuje się je głównie jako terapia przeciwbólowa, gdyż efekty są osiągane szybko i długotrwale. Podczas zabiegu pacjent powinien czuć przyjemne mrowienie w miejscu ułożenia elektrod. W celu osiągnięcia pożądanego efektu zazwyczaj stosuje się kombinacje kilku prądów diadynamicznych. Dawkowanie zależy od rodzaju i stadium schorzenia, okolicy poddawanej zabiegowi, a także od odporności na prąd u danej osoby. Prawidłowo wykonany zabieg jest bezpieczny. Diadynamik wykonywany jest w większości ośrodków fizjoterapeutycznych.

Autor: mgr Monika Olszówka