Artroskopia stawu biodrowego - (ang. hip artroscopy) inwazyjny zabieg polegający na wprowadzeniu do wnętrza stawu zminiaturyzowanej kamery- artroskopu. Umożliwia to diagnostykę patologii występujących w obrębie stawu, dzięki użyciu specjalnych narzędzi. Możliwe są także operacje w obrębie struktur wewnątrzstawowych (tak zwane operacje przez dziurkę od klucza). Metoda ta musiała przez wiele lat czekać na udoskonalenie i powszechną akceptacje świata medycyny. Obecnie trwa dynamiczny rozwój zabiegów miniinwazyjnych, można śmiało założyć iż dopiero w przyszłości poznamy pełne możliwości tej metody. Za przykład zabiegów o olbrzymim potencjale mogą posłużyć próby regeneracji chrząstek stawowych z użyciem komórek macierzystych. Głównymi zaletami zabiegów wykonywanych tą metodą jest niewielki uraz operacyjny oraz szybsza i łatwiejsza rekonwalescencja w porównaniu z operacjami wykonywanymi „sposobem otwartym.”
Reklama
Wskazania do artroskopii stawu biodrowego
Pozycja artroskopii stawu biodrowego w wachlarzu zabiegów ortopedycznych nie jest jeszcze ostatecznie ustalona. Leczenia zachowawcze w większości przypadków ma pierwszeństwo, decyzja o operacji zapada po niesatysfakcjonujących próbach leczenia nieinwazyjnego. Są to zabiegi cieszące się znacznie mniejszą popularnością w porównaniu z artroskopią stawu kolanowego czy barku. Zastosowanie tej metody jest możliwe w przypadku wielu różnych patologii dotykających staw biodrowy. Do najczęstszych powodów zabiegu należą konflikt udowo-panewkowy, objawowe uszkodzenia obrąbka stawowego (leczone zeszyciem lub usunięciem uszkodzonego fragmentu), wolne ciała wewnątrzstawowe (konieczne usunięcie ciała wolnego). Rzadsze wskazania stanowi infekcja stawu (stosuje się płukanie jamy stawu, usunięcie zmienionej zapalnie błony maziowej) oraz niektóre patologie dotyczące chrząstki nadające się do leczenia artrskopowego (do możliwych rozwiązań należy debridement- usunięcie patologii, wyrównanie powierzchni stawowej, istnieją uzasadnione nadzieje na doskonalsze metody w niedalekiej przyszłości), łagodne procesy rozrostowe wewnątrz stawu i przewlekły zespół bólowy biodra o podłożu niewyjaśnionym w badaniach klinicznych i obrazowych. Możliwe do leczenia artroskopowego są także uszkodzenia więzadła głowy kości udowej w których możliwa jest rekonstrukcja oraz debridement uszkodzonych części więzadła; leczenie zespołu trzaskającego biodra, zarówno postaci wewnątrzstawowej jak i zewnątrzstawowej wewnętrznej (dotyczącej mięśnia biodrowo-lędźwiowego) i zewnętrznej (dotyczącej pasma biodrowo-piszczelowego). Akapit ten nie wyczerpuje wszystkich możliwości użycia artroskopii w chorobach stawu biodrowego, dopiero w przyszłość pokaże jakie rozwiązania zostaną włączone do kanonu zabiegów ortopedycznych.
Reklama
Przeciwwskazania
Zaawansowana choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego, poważne deformacje stawu (między innymi w wyniku jałowej martwicy głowy kości udowej), zwłóknienie stawu, skostnienia okołostawowe uniemożliwiające dostęp do jamy stawu, niektóre typy konfliktu udowo-panewkowego, brak doświadczenia operatora, stany zapalne skóry i tkanki podskórnej, znaczna otyłość.
Przygotowanie do zabiegu artroskopii stawu biodrowego
Artroskopia jako badanie inwazyjne wykonywana jest po dokładnym badaniu klinicznym, w wielu ośrodkach rutynowo wykonuje się wstępne badania obrazowe ( zwykle co najmniej zdjęcie RTG) Planując artroskopie należy dokonać oceny ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Niejednokrotnie przed zabiegiem konieczne jest dokonanie konsultacji innych specjalistów, badań dodatkowych lub modyfikacji leczenia chorób przewlekłych. Możliwe jest bezpieczne przeprowadzenie zabiegu artroskopii w trybie chirurgii dnia jednego, u niektórych chorych może być jednak wskazany krótki pobyt w szpitalu. W dniu zabiegu należy pozostać na czczo.Dobrym zwyczajem jest zapewnienie sobie sprzętu pomocniczego ( kul, balkonika) w okresie przedoperacyjnym oraz zorganizowanie pomocy osoby trzeciej przy powrocie do domu. Nadużywanie alkoholu oraz palenie tytoniu jest szczególnie niewskazane w okresie okołooperacyjnym.
Reklama
Przebieg zabiegu artroskopii biodra
Najczęściej zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym, ale możliwe jest zastosowanie znieczulenia regionalnego. Pacjent układany jest na boku lub na plecach. Opisywane są różne dostępy do jamy stawowej, zależne od charakteru dolegliwości oraz preferencji chirurga. Budowa stawu biodrowego rodzi konieczność użycia siły zapewniającej dostęp do wnętrza jamy stawowej. Narzędziem umożliwiającym przyłożenie i utrzymanie odpowiedniej trakcji jest stół operacyjny wyposażony w specjalną przystawkę. Kończyna dolna pacjenta mocowana jest w specjalnym bucie lub uprzęży. Przeważnie wystarczająca jest siła odpowiadająca obciążeniu rzędu 10-20 kilogramów. Właściwe odciągnięcie elementów budujących staw ocenianie jest za pomocą przenośnego aparatu RTG ( tak zwanego ramienia C ). Typowo stosuje się trzy dostępy do wnętrza jamy stawowej: przedni, przednioboczny i tylnoboczny. Operator wykonuje zabieg z użyciem specjalnych zminiaturyzowanych narzędzi, pod kontrolą artroskopu czyli kamery wprowadzanej do wnętrza stawu. Zakres zabiegu zależy od występujących u danego pacjenta patologii. Z pomocą narzędzi artroskopowych można wykonywać czynności tak precyzyjne jak szycie lub opracowywanie uszkodzonych tkanek shaverem ( miniaturowym urządzeniem o działaniu zbliżonym do frezu). Powiększenie obrazu rejestrowanego przez artroskop oraz rozmiary narzędzi umożliwiają operowanie w sposób bardzo dokładny.
Powikłania po artroskopii stawu biodrowego
- Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa
- Infekcja
- Krwawienie do jamy stawu
- Uszkodzenie naczyń
- Obrzęk tkanek otaczających staw w wyniku przeniknięcia płynu używanego do wypełnienia jamy stawu ( dolegliwości ustępują samoistnie)
- Uszkodzenie struktur stawu ( między innymi chrząstki lub więzadeł)
- Uszkodzenie nerwów ( najczęściej dotyczy nerwu skórnego bocznego uda, może dotyczyć również nerwów udowego, kulszowego, zasłonowego oraz łonowego).
- Przetrwałe zapalenie tkanek okołostawowych, przewlekły zespół bólowy, obniżenie ruchomości stawu
- Powikłania znieczulenia
Reklama
Przebieg pozabiegowy
Reklama
Bezpośrednio po zabiegu pacjent znajduje się pod intensywnym nadzorem personelu, kontynuuje się leczenie przeciwbólowe. W okresie następującym po zabiegu pomocne będą kule lub chodzik. Nieocenione mogą okazać się ćwiczenia bierne przeprowadzone przez wykwalifikowanego fizjoterapeutę. Stopniowo dołącza się ćwiczenia izometryczne i czynne. 
Bardzo ważne są ćwiczenia funkcjonalne takie jak spacery, najlepsze efekty przynosi stopniowe zwiększanie codziennego obciążenia stawu aż do osiągnięcia normalnego poziomu aktywności. Szwy usuwane są około 10 dnia po operacji, dzięki niewielkim rozmiarom ran pooperacyjnych pielęgnacja jest mniej kłopotliwa niż przy zabiegach klasycznych. W przypadku wystąpienia gorączki, zaczerwienienia, wysięku lub znacznego nasilenia dolegliwości bólowych należy pilnie skontaktować się z lekarzem. Przeważnie powrót do pracy możliwy jest po upływie 7-14 dni od operacji. Zaleca się unikanie znacznego obciążania operowanego stawu przez co najmniej trzy miesiące następujące po zabiegu. Z reguły artroskopia nie ma stałego wpływu na styl życia pacjenta w dłuższym okresie czasu, jednak ze względu na rozległy wachlarz możliwych do wykonania tą metodą operacji, zalecenia ustalane są indywidualnie dla każdego pacjenta.
