Zniesiona lordoza szyjna -przyczyny, objawy, postępowanie

Zniesiona lordoza czyli nic innego jak zaburzenie postawy ciała polegające na wypłaszczeniu naturalnej krzywizny kręgosłupa w odcinku szyjnym.

Zmiany w ustawieniu poszczególnych kręgów prowadzą do przeciążeń stawów oraz struktur okołostawowych, a te objawiają się dolegliwościami bólowymi szyi, odcinka piersiowego, a także kończyn górnych. Przyczyn prowokujących zaburzenie ustawienia kręgosłupa należy szukać w nieprawidłowych nawykach ruchowych, długotrwałym przebywaniu w pozycji siedzącej oraz niewydolności mięśniowej.

Naturalne krzywizny kręgosłupa – anatomia kręgosłupa

Kręgosłup jest kolumną zbudowaną przez 33 bądź 34 kręgi, które dzielą go na poszczególne odcinki. Każdy odcinek kręgosłupa charakteryzuje się inną budową kręgów oraz ich ilością:

• odcinek szyjny – 7 kręgów
• odcinek piersiowy – 12 kręgów
• odcinek lędźwiowy – 5 kręgów
• odcinek krzyżowy – 5 kręgów
• odcinek guziczny – 4 lub 5 kręgów

Prawidłowo ukształtowany kręgosłup w płaszczyźnie strzałkowej (widziany od boku) wygięty jest łukowato, w kształcie litery S. W ten sposób tworzy naturalne krzywizny kręgosłupa, które kształtują się następująco:                                                                  

1. lordoza szyjna (wygięcie w przód)
2. kifoza piersiowa (wygięcie w tył)
3. lordoza lędźwiowa (wygięcie w przód)

 

Reklama

Zniesiona lordoza czyli zaburzona postawa ciała

Wszelkie odchylenia od normy w ukształtowaniu kręgosłupa będą miały swoje odzwierciedlanie w postaci zaburzonej postawy ciała. Najczęściej jest to konsekwencją dystonii mięśniowej czyli zaburzonej równowagi napięciowej pomiędzy poszczególnymi grupami mięśniowymi. Wówczas pewne grupy ulegają osłabieniu i stają się niewydolne natomiast mięśnie antagonistyczne (grupy przeciwstawne) stają się zbyt napięte, przykurczone i często bolesne.

Prawidłowa postawa ciała to taki układ poszczególnych segmentów ciała, który wymaga minimalnego zaangażowania układu mięśniowego i nerwowego.

Przy prawidłowo ustawionej głowie, pion spuszczony z brody powinien znajdować się na wysokości wcięcia mostka – takie ustawienie zapewnia prawidłowe rozłożenie siły ciężkości na stawach kręgosłupa.

Bardzo często zaburzenia w obrębie ustawienia kręgosłupa występują łącznie na kilku poziomach: spłycenie lordozy lędźwiowej pociąga za sobą zmiany w kifozie piersiowej (zmniejszona), która powoduje wysunięcie głowy do przodu z jednoczesnym zniesieniem lordozy szyjnej. Taka reakcja organizmu jest przystosowaniem do zmienionej postawy ciała i szukaniem nowego środka ciężkości.

Wady postawy rozwijają się etapowo, ze stopniowym nasilaniem dolegliwości bólowych oraz zmian strukturalnych. Wyróżnia się trzy podstawowe okresy:

I to okres zmian czynnościowych – początkowy etap, w którym uwidacznia się nierównowaga mięśniowa (osłabienie/zbyt duże napięcie mięśni). W zależności od czynników prowokujących zaburzenie postawy, okres ten trwać może od kilku tygodni do kilku miesięcy.

II to okres powstawania przykurczy mięśniowych i więzadłowych – jest to czas utrwalania się nierównowagi mięśniowej, która może utrzymywać się od kilku tygodni do nawet kilku lat. Na tym etapie ćwiczenia oraz korekcja postawy ciała są nadal skuteczne.

III to okres zmian strukturalnych – to czas kiedy zaburzenia się utrwalają, a ćwiczenia korekcyjne mają na celu zatrzymanie dalszego postępu (cofnięcie wady jest niemożliwe).

Reklama

Przyczyny powstawania zniesionej lordozy szyjnej

Zniekształcenia w obrębie naturalnych krzywizn kręgosłupa są najpowszechniejszym typem przeciążenia tkanek miękkich. Dochodzi do tego wskutek:

• utrzymywania nieprawidłowych pozycji ciała, zwłaszcza wielogodzinna pozycja z pochyleniem ciała do przodu
• negatywnego oddziaływania cywilizacji na aparat ruchu:
• ograniczona lub całkowity brak aktywności fizycznej
• siedzący tryb życia, zarówno w pracy jak i w domu (bierne odpoczywanie)
• jednorodność obciążeń fizycznych w pracy
• otyłość
• wada wzroku (krótkowzroczność) – nienoszenie okularów wymusza wysunięcie głowy do przodu
• jednorodność wysiłków fizycznych
• zbyt duży biust

Zdecydowanie rzadziej przyczyna zaburzeń kręgosłupa na podłoże zmian wrodzonych, rozwojowych czy chorób organicznych lub nerwowych. Również urazy stanowią niezwykle rzadką przyczynę zniesienia lordozy szyjnej.

Objawy

Podstawowym objawem zniesionej lordozy szyjnej jest ból, który ma charakter napadowy o zróżnicowanym natężeniu. Ból ten lokalizuje się przede wszystkim w obrębie potylicy i szyi, ale może także obejmować oczodoły, skronie czy kończyny górne. Dolegliwości bólowe związane są z zaburzeniem tonusu mięśniowego, ale także z występowaniem osteofitów (wyrośla kostne) na wyrostkach kręgowych, które zmniejszają przestrzenie międzykręgowe a często także uciskają rdzeń kręgowy i korzenie nerwowe. Poza bólem występować mogą także objawy neurologiczne:

• mrowienie
• drętwienie
• zaburzenia czucia
• zawroty głowy
• osłabienie siły mięśniowej

są one konsekwencją ucisku struktur nerwowych.

Zaburzona postawa ciała prowadzi także do niewydolności mięśni oraz więzadeł  stabilizujących odcinek szyjny kręgosłupa:

• mięśnie podpotyliczne
• mięsień wielodzielny
• mięsień długi szyi i głowy
• mięsień półkolcowy
• mięsień najdłuższy szyi
• mięsień zębaty przedni
• mięsień czworoboczny
• mięsień dźwigacz łopatki

Osłabione struktury nie są w stanie spełniać swojej roli, co prowadzi do ich przeciążania, dolegliwości bólowych oraz miejscowych stanów zapalnych.

Postępowanie

Pierwsze symptomy zaburzenia lordozy szyjnej (bóle u podstawy czaszki, szyi, wzmożone napięcie w okolicy szyi i barków) powinny być impulsem do podjęcia działania profilaktycznego. Bardzo istotnym elementem postępowania, zwłaszcza w początkowym etapie, kiedy objawy jeszcze samoczynnie ustępują, jest profilaktyka rozumiana jako:

• pozycje rozluźniające i mobilizujące (klatka piersiowa wypchnięta do przodu)

• świadoma korekcja postawy ciała

• eliminacja nieprawidłowych nawyków z codziennego funkcjonowania

Poza działaniem profilaktycznym ważna jest także konsultacja fizjoterapeutyczna i w zależności od zaawansowania zmian, kompleksowe leczenie. Często pacjenci nie zdają sobie sprawy z istniejącego problemu oraz czynników sprzyjających nasilaniu dolegliwości. Dlatego ważnym elementem postępowania jest edukacja i uświadomienie złożoności problemu.

Zdarza się także, iż pacjent nie potrafi samodzielnie skorygować swojej postawy ciała, co wynika z zaburzonych wzorców oraz utrwalenia nieprawidłowej pozycji. Konieczna jest wówczas reedukacja prawidłowych wzorców ruchowych (terapia metodą PNF) oraz praca nad świadomym kontrolowaniem ustawienia własnego ciała.

ĆWICZENIE „SZUFLADY” – polega na wysunięciu głowy w przód, a następnie jej cofnięciu do momentu pojawienia się uczucia rozciągania u podstawy czaszki. Należy utrzymać pozycję końcową – 8 sekund. Powtórzyć 10 razy. Dla ułatwienia ruchu można położyć na brodzie dłoń, która będzie spychać głowę do tyłu.

Kolejnym elementem postępowania fizjoterapeutycznego powinno być wdrożenie regularnej aktywności fizycznej, a także ćwiczeń ukierunkowanych na poprawę tonusu mięśniowego. Dla poprawy stanu zdrowia zalecany jest regularny wysiłek fizyczny.  W przypadku schorzenia jakim jest zniesiona lordoza szyjna, wskazane są aktywności, które uaktywniają górną część kręgosłupa oraz obręcze barkowe:

• pływanie
• joga/ ćwiczenia grupowe np. „zdrowy kręgosłup”
• nordic walking

Poza ogólną aktywnością konieczne jest wdrożenie ukierunkowanych ćwiczeń, które będą poprawiać elastyczność przykurczonych struktur oraz wzmacniać osłabione mięśnie.

Ćwiczenia rozciągające

Ćwiczenia wzmacniające mięśnie stabilizujące odcinek szyjny kręgosłupa

Poza aktywnością i ćwiczeniami, często okazuje się konieczne wdrożenie indywidualnej terapii ukierunkowanej na poprawę elastyczności, napięcia mięśniowego oraz ruchomości. Zastosowanie znajduje terapia manualna, w której wykorzystywane są zarówno techniki dla tkanek miękkich jak struktur stawowych:

• rozluźnianie mięśniowo-powięziowe
• terapia punktów spustowych
• masaż poprzeczny
• mobilizacje stawów - bierne i czynne
• trakcja
• manipulacje
• ćwiczenia stabilizujące odcinek szyjny kręgosłupa

Terapia tkanek miękkich poprzez zmniejszenie podwyższonego tonusu mięśniowego, poprawę ukrwienia oraz elastyczności, znacząco wpływa na redukcję dolegliwości bólowych. Również praca stawowa mająca na celu przywrócenie ruchomości w stawie oraz zmniejszenie kompresji będzie wpływała wyciszająco na objawy, także te ze strony układu nerwowego.

Opracowała mgr Katarzyna Kumor, fizjoterapeuta