Kąpiel wirowa

Kąpiel wirowa kończyn jest zabiegiem z zakresu hydroterapii. Wykonuje się ją w większości ośrodków fizjoterapeutycznych. Zabieg ten należy do kąpieli częściowych. Jego istotą jest poddanie kończyn pacjenta działaniu ciepłej wody wprawionej w ruch wirowy. Dzięki temu skóra poddawana jest delikatnemu masażowi. Kąpiel odbywa się w specjalnie skonstruowanych wanienkach nazywanych wirówkami. Kąpiel wirowa kończyn jest bardzo dobrze tolerowana przez pacjentów i chętnie przez nich przyjmowana. Z uwagi na fakt, iż oddziałuje jednocześnie na stosunkowo małą powierzchnię ciała (kończyny górne lub dolne), nie stanowi zbytniego obciążenia dla organizmu. Dzięki temu można ją stosować w większości schorzeń dotyczących obwodowych części ciała. Zabieg jest wykonywany na zlecenie lekarza. Zazwyczaj podczas wykonywania zabiegu nie stosuje się dodatków do wody w postaci wywarów z ziół czy olejków eterycznych.

Przygotowanie się do kąpieli wirowych

Przed zabiegiem należy wziąć kąpiel ze szczególnym uwzględnieniem okolicy poddawanej zabiegowi. Skóra powinna być ona pozbawiona wyprysków i uszkodzeń. Wskazane jest usunięcie maści, kremów i innych kosmetyków oraz biżuterii z okolicy poddawanej leczeniu. Pacjent powinien założyć strój, który pozwoli na swobodny dostęp do leczonej okolicy (nie ma konieczności przebierania się w strój kąpielowy). Dzięki temu kąpiel wirowa przebiegnie sprawnie i w przyjemnej atmosferze. Konieczne jest zabranie ręcznika kąpielowego, w celu osuszenia kończyn po zabiegu oraz klapek basenowych niezbędnych do chodzenia po pomieszczeniu, w którym będzie odbywał się zabieg.

Jak wykonuje się kąpiele wirowe

Kąpiel wirową kończyn przeprowadza się w pomieszczeniu zazwyczaj wyłożonym płytkami, gdzie ustawione są wirówki. Są one podłączone bezpośrednio do sieci wodociągowej i kanalizacji. Wanienki mają odpowiedni kształt, tak aby swobodnie zanurzyć w wodzie kończyny dolne lub górne. Niektóre wirówki, dzięki podwyższonemu ustawieniu, pozwalają na przeprowadzenie zabiegu zarówno dla kończyn dolnych, jak i górnych (jednak nie jednocześnie). Często spotykane są wirówki przeznaczone wyłącznie dla kończyn górnych oraz wyłącznie dla kończyn dolnych. Wyróżnia się dwa typy wanienek ze względu na sposób wprawiania w ruch wody. W pierwszym wykorzystuje się do tego celu wirnik znajdujący się na dnie. Takie wanienki są głębokie oraz mają różne kształty. Drugi typ to wanienki płytkie, które mają w ściankach zamontowane dysze. Zasysają one wodę z wanienki i wypuszczają ją pod odpowiednim ciśnieniem wprawiając wodę w wanience w ruch wirowy. Dysze mają różny kształt i wielkość, a także zamontowane są pod różnym kątem. Dzięki temu istnieje duża różnorodność programów do przeprowadzenia zabiegu. Dodatkowo w niektórych wirówkach zamontowane są dysze zasysające powietrze. Prowadzi to do tzw. perlenia wody i wspomagania masażu skóry za pomocą bąbelków powietrza. Kąpiel wirową kończyn przyjmuje się bezpośrednio na skórę, więc konieczne jest odsłonięcie ramion lub nóg, w zależności od tego jakie części ciała mają zostać poddane zabiegowi. Pacjent umieszcza swoje kończyny w wanience wypełnionej wodą (w taki sposób, aby lustro wody znajdowało się ponad najwyższymi dyszami zamontowanymi w ściankach). Zazwyczaj wirówki nie są wyposażone w automatyczny system napełniania wodą o wybranej temperaturze, dlatego przed rozpoczęciem zabiegu pacjent może zostać poproszony o ocenę temperatury wody. Jeśli będzie ona zbyt ciepła lub zbyt zimna fizjoterapeuta skoryguje jej temperaturę. W przypadku wirówek do kończyn górnych pacjent siada na krześle i swobodnie wkłada ramiona do wody. Natomiast wirówki do kończyn dolnych zazwyczaj wyposażone są w siedzisko, tak aby nogi swobodnie zanurzały się w wodzie bez opierania ich na dnie. Po zajęciu pozycji przez pacjenta fizjoterapeuta wybiera odpowiedni program (jeśli istnieje taka możliwość) i rozpoczyna zabieg. Pacjent w trakcie trwania zabiegu powinien zachowywać się spokojnie i nie wykonywać gwałtownych ruchów. Jeśli w którymś momencie zabiegu poczuje się źle, należy niezwłocznie powiadomić o tym fizjoterapeutę. Po upływie czasu przeznaczonego na zabieg fizjoterapeuta wyłącza system wprawiający wodę w ruch, pacjent może wyjąć kończyny z wirówki i osuszyć je ręcznikiem. Po kąpieli wirowej kończyn wskazany jest kilkunastominutowy odpoczynek. Można łączyć ją z innymi zabiegami z zakresu fizykoterapii (np. laser, prądy, pole magnetyczne), jednak nie zaleca się przyjmowanie na tą samą okolicę w czasie tego samego turnusu zabiegów z zakresu zimnolecznictwa, gdyż doprowadzi to do osłabienia lub zniesienia uzyskanych efektów terapeutycznych. Ze względu na działanie kąpieli wirowych kończyn zaleca się ich pobieranie bezpośrednio przed kinezyterapią.

Dawkowanie

Dawkowanie kąpieli wirowej kończyn zależy od schorzenia oraz jego stadium i może być dobierane indywidualnie do potrzeb pacjenta. Temperatura wody wynosi ok. 36-37 °C, w zależności od osobniczych odczuć pacjenta. Zazwyczaj kąpiel wirowa trwa 10, 20 lub 30 minut. Jest ona wykonywana codziennie lub co drugi dzień. Jedna seria zawiera ok. 10-15 zabiegów.

Działanie na organizm kąpieli wirowych

Kąpiel wirowa kończyn nie stanowi zbytniego obciążenia organizmu. Wirowy ruch wody i/lub pęcherzyków powietrza powoduje delikatny masaż skóry w okolicy poddanej zabiegowi. Wpływa na znaczne przekrwienie kończyn. Z racji tego przyspiesza krążenie krwi, a przez to prowadzi do lepszego odżywienia i dotlenienia tkanek, a jednocześnie szybkiego usuwania zbędnych produktów metabolizmu i toksyn. Kąpiel wirowa powoduje wchłanianie obrzęków i zmniejszenie zastoju krwi żylnej. Dzięki temu obserwuje się przeciwbólowe i przeciwzapalne działanie tego zabiegu. Wirująca woda uderzając w skórę drażni znajdujące się w niej zakończenia autonomicznego układu nerwowego. Układ ten unerwia narządy wewnętrzne, także kąpiel wirowa wpływa pośrednio na regulację pracy narządów wewnętrznych. Temperatura kąpieli dodatkowo wspomaga działanie masażu wodnego. Prowadzi do zmniejszenia napięci mięśniowego, a przez to do ich rozluźnienia. Dzięki temu wpływa także na zwiększenie zakresów ruchów w kończynach poddanych zabiegowi. Po kąpieli wirowej kończyn pacjenci są odprężeni i zrelaksowani.

Wskazania

Główne wskazania do kąpieli wirowych kończyn to:

• Stany pourazowe podudzi lub ramion;
• Choroby reumatyczne;
• Zespoły bólowe różnego pochodzenia;
• Zaniki mięśniowe;
• Ograniczenie ruchomości w stawach w obrębie podudzi i przedramion;
• Choroba Raynauda;
• Stany po odmrożeniach;
• Chirurgiczne leczenie żylaków;
• Zaburzenia krążenia obwodowego.

Jako główne przeciwwskazania do stosowania kąpieli wirowych wymienia się:

• Stany zapalne;
• Stany zakrzepowe żył;
• Zmiany skórne;
• Owrzodzenia;
• Uszkodzenia skóry;
• Ostre infekcje i stany gorączkowe;
• Utrudniony kontakt z pacjentem.

Kąpiel wirowa kończyn należy do częściowych kąpieli z działu hydroterapii. Wirujący ruch wody powoduje masaż skóry w okolicy poddawanej zabiegowi. Prowadzi to do przekrwienia, szybszego wchłaniania obrzęków i rozluźnienia mięśni w danej okolicy. Zabieg jest bardzo dobrze tolerowany przez pacjentów i może być wykonywany w większości schorzeń dotyczących kończyn dolnych lub górnych. Wykonuje się go na zlecenie lekarza. Ze względu na osiąganie bardzo dobrych efektów terapeutycznych, kąpiel wirowa kończyn jest dostępna w większości ośrodków fizjoterapeutycznych.

Autor: mgr Monika Olszówka