Słowo „SPA” obecnie funkcjonuje w wielu językach i definiowane jest jako korzystanie z wody w celu leczniczym. Wśród zabiegów wykonywanych w SPA wyróżnia się przede wszystkim te oparte o zdrowotne właściwości wody: kąpiele, hydromasaże czy bicze wodne. Jednak coraz częściej zakres oferowanych zabiegów zdecydowanie wykracza poza hydroterapię i obserwuje się kompleksowe działania ukierunkowane na zdrowie. Objawia się to holistycznym podejściem, opartym o zabiegi upiększające, odżywcze, a także różnorodne aktywności fizyczne.
W dalszej części artykułu więcej uwagi poświęcimy historii SPA oraz zabiegom i ich oddziaływaniu na organizm.
Reklama
Trochę historii …
Koncepcja SPA swoje korzenie ma już w starożytności, ale co do samego pochodzenia słowa SPA istnieje kilka koncepcji. Jedna z nich doszukuje się pochodzenia w łacińskim wyrażeniu „sanitas per aquam” co oznacza „zdrowie za przyczyną wody”. Termin ten jest zgodny z obecną definicją głoszoną przez Europejski Związek Uzdrowisk, który definiuje SPA jak „źródło wód mineralnych, a dokładniej miasto posiadające naturalne źródła wód mineralnych, a także przedsiębiorstwo świadczące usługi przy wykorzystaniu wód tychże źródeł”. International SPA Association rozszerza powyższą definicję SPA, gdzie poza leczniczym działaniem wód mineralnych, ważny jest również relaks i rozluźnienie oraz odnowa zarówno pod względem fizycznym jak i psychicznym.
Druga teoria doszukuje się korzeni słowa SPA w nazwie XIV-wiecznego belgijskiego uzdrowiska. Uzdrowisko to słynęło ze źródeł wód mineralnych, na bazie których wykonywane były zabiegi lecznicze.
Jeszcze inny pogląd wskazuje na łacińskie „spagere” oznaczające spryskiwanie się wodą (zraszanie).
Teorii jak widać jest kilka, ale wspólnym mianownikiem ich wszystkich jest woda. To właśnie ona jest podstawą SPA i w oparciu o właściwości wody wykonywane są zabiegi lecznicze.
Reklama
Idea ośrodków Spa
Ideą Spa są zabiegi, które działają relaksacyjnie, przyśpieszają regenerację organizmu oraz pomagają odzyskać równowagę i homeostazę.
Zabiegi SPA opierają się na leczniczych właściwościach wody oraz innych bodźcach fizykalnych, a także mechanicznym oddziaływaniu na ciało. W dzisiejszych czasach ośrodki SPA wychodzą naprzeciw oczekiwaniom klientów i rozszerzają ofertę swoich zabiegów również o całą gammę zabiegów pielęgnacyjnych i kosmetycznych.
Rodzaje zabiegów w SPA
Gamma zabiegów oferowanych przez ośrodki SPA jest bardzo szeroka, od kąpieli poprzez masaże i zabiegi pielęgnacyjne, aż do specjalistycznych metod leczniczych. Jednymi z najpopularniejszych zabiegów są te oparte o lecznicze właściwości wody, czyli wszelkie kąpiele wodne i hydromasaże.
Wyróżniamy następujące grupy zabiegów:
Hydromasaż
Masaże wodne o właściwościach relaksacyjnych, ale także o działaniu przeciwbólowym. Zabiegi wykonywane są w specjalnych wannach zaopatrzonych w dysze, poprzez które woda kierowana jest na ciało pod odpowiednim ciśnieniem. Uzyskuje się wówczas efekt masażu, który dodatkowo można wspomóc działaniem olejków eterycznych.
Kąpiele wodne
Zabiegi oparte o właściwości mechaniczne, termiczne i chemiczne wody, które charakteryzują się działaniem poprawiającym ukrwienie, odżywczym oraz regulującym nadmierne napięcie tkanek.
Wśród kąpieli wyróżniamy:
- kąpiele w wodzie o zmiennej temperaturze
- kąpiele w wodach termalnych
- kąpiele borowinowe
- kąpiele błotne
- kąpiele z olejkami eterycznymi
Sauny
Oddziaływanie na organizm wysoką temperaturą, przynosi wiele korzyści, w tym stymulację krążenia oraz lepsze odżywienie tkanek. W zależności od temperatury oraz wilgotności wyróżniamy następujące rodzaje saun:
Sauna sucha
temperatura powietrza - 60-110° C
wilgotność - do 10%
źródło ciepła - Źródłem ciepła jest piec na drewno lub piec elektryczny
Sauna parowa
temperatura powietrza - 45-55° C
wilgotność - do 40%
źródło ciepła - Temperatura i wilgotność sterowana przez generator pary (parownik)
Sauna mokra
temperatura powietrza - 50-65° C
wilgotność - 20-40%
źródło ciepła - Temperatura i wilgotność sterowana przez generator pary (parownik)
Sauna na podczerwień (infrared)
temperatura powietrza - 30-60° C
wilgotność - 5-25%
źródło ciepła - Źródłem ciepła jest promieniowanie podczerwone
Masaże
Bardzo szeroka grupa zabiegów, którą możemy podzielić że względu na okolicę ciała poddawaną zabiegowi:- masaż całego ciała (całościowy)
- masaż pleców (częściowy)
- masaż twarzy
- masaż stóp
Reklama
Kolejny podział uwzględnia różne rodzaje zabiegów:
1. Masaż klasyczny- wykorzystuje tradycyjne techniki masażu tj. głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, wyciskanie, wibracje.
2. Masaż tkanek głębokich - masaż wpływający na głębsze warstwy tkanek. Jest to forma terapii w przewlekłych bólach mięśniowych, zaburzeniach ruchomości tkanek oraz stanach pourazowych.
3. Refleksologia- terapia uciskowa dłoni i stóp, mająca na celu pobudzenie punktów odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie narządów wewnętrznych.
5. Masaż relaksacyjny - rozległa grupa masaży ukierunkowana na obniżenie napięcia mięśniowego i osiągnięcie efektu rozluźnienia ciała. Wsród nich możemy wyróżnić:
-
Masaż gorącą czekoladą - masaż oparty o techniki masażu klasycznego, wsparty kremem z czekolady i czekoladowym olejkiem do masażu. Wykorzystanie czekolady w zabiegu prowadzi do neutralizacji wolnych rodników w organizmie.
- Masaż aromaterapeutyczny- masaż z wykorzystaniem olejków eterycznych, które dobierane są indywidualnie do klienta (np. olejek mango, jaśminowy, pomarańczowy czy lawendowy).
- Masaż gorącymi kamieniami - masaż opierający się o punkty energetyczne w ciele, na których układa się rozgrzane kamienie i następnie przesuwa zgodnie z przebiegiem szlaków energetycznych. Wykorzystanie gorących kamieni wpływa na pobudzenie krążenia, a co za tym idzie również odżywienie tkanek.
- Masaż stemplami ziołowymi- masaż wykonywany z wykorzystaniem stempli zawierających naturalne składniki takie jak: kamfora, kurkuma, goździki, zielona herbata czy kardamon. Masaż opiera się na uciskach wybranych punktów na ciele z różną intensywnością.
-
Masaż Shiatsu - japoński masaż wykorzystujący techniki uciskowe punktów energetycznych w ciele.
Zabiegi fizykalne
Bodźce fizykalne wykorzystywane w różnych zabiegach znajdują zastosowanie w leczeniu nadmiernego napięcia mięśniowego, stanów przeciążeniowych oraz przewlekłych dolegliwości bólowych. W ośrodkach SPA spotkać się możemy z następującymi zabiegami:
- Bioptron – terapia światłem spolaryzowanym
- Ultradźwięki – terapia z wykorzystaniem fal dźwiękowych wywołujących mikrodrgania, które przyśpieszają metabolizm komórkowy
- Laseroterapia – terapia z wykorzystaniem wiązki biostymulacyjnej, która przyśpiesza regenerację tkanek
- Krioterapia – terapia zimnem, która łagodzi dolegliwości bólowe
- Pole magnetyczne – terapia z wykorzystaniem pola magnetycznego charakteryzuje się działaniem biostymulacyjnym oraz pobudzającym procesy gojenia tkanek
- Elektroterapia – szeroki dział zabiegów wykorzystujący prądy różnej częstotliwości o działaniu przeciwbólowym, odżywczym czy redukującym nadmierny tonus mięśniowy
- Fala uderzeniowa – terapia opierająca się o lecznicze działanie fali mechanicznej, która charakteryzuje się silnym działaniem przeciwbólowym
- Indiba Activ – terapia wykorzystująca prąd wysokiej częstotliwości 448 kHz, który przyśpiesza metabolizm komórkowy oraz pobudza krążenie
Autor: mgr Katarzyna Kumor, fizjoterapeuta
Bibliografia:
- Turystyka SPA i wellness, Turystyka zdrowotna WSTiH, Gdańsk 2010 – Kozłowski A.
- Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA, wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2008, Kasprzak W., Mańkowska A.
