Przyczyny bólu stawów

Ruch w życiu człowieka odgrywa kluczową rolę, wpływa on bowiem na kondycje fizyczną jak i psychiczną. Bez wykonywa rozmaitych czynności fizycznych nie jesteśmy w stanie prawidłowo funkcjonować. Za ruch w dużej mierze odpowiedzialny jest staw. Wraz z wiekiem oraz zwiększoną aktywnością zwłaszcza sportową poszczególne struktury ulegają powolnemu zużyciu lub uszkodzeniu. Następstwem takiego stanu rzeczy jest pojawiający się ból różnego pochodzenia.

Budowa i podział stawów

W naszym organizmie znajduje się bardzo duża ilość różnorodnych stawów wykonujących ważne zadania. Ze względu na swoją budowę i pełniona funkcje wyróżniamy kilka rodzajów stawów takich jak:

• Kulisty np. staw biodrowy, staw ramienny,
• Eliptyczny np. staw promieniowo – nadgarstkowy, staw skroniowo – żuchwowy,
• Siodełkowaty np. staw śródręczno – nadgarstkowy kciuka, staw mostkowo – obojczykowy,         
• Zawiasowy np. stawy międzypaliczkowe, staw łokciowy,
• Obrotowy np. staw promieniowo – łokciowy bliższy.

Należy pamiętać, iż w naszym organizmie występują również stawy nieruchome, w których nie można wykonać żadnego ruchu. Takie stawy występują pomiędzy poszczególnymi kościami czaszki.

Staw jest to idealne połączenie odpowiednich kości umożliwiające wykonywanie określonej czynności ruchowej.

W zależności od ilości kości, które łączy można go podzielić na:

• Staw prosty – składa się wyłącznie z dwóch kości np. staw międzypaliczkowy, staw biodrowy,
• Staw złożony – składa się z więcej niż dwóch kości np. staw łokciowy, staw skokowy górny.

W zależności od ilości posiadanych przez staw osi można je podzielić na:

• Jednoosiowe np. staw szczytowo – obrotowy, część promieniowo – łokciowa stawu łokciowego,
• Dwuosiowe np. staw promieniowo – nadgarstkowy, staw śródręczno – nadgarstkowy kciuka,
• Wieloosiowe np. staw ramienny, staw biodrowy,
• Nieregularne np. staw obojczykowo – mostkowy, staw krzyżowo - biodrowy.

W zależności jaką funkcję pełni staw oraz jaki wykonuje ruch może mieć różnorodną budowę. Podstawowymi niezmiennymi częściami składowymi stawu są:

• Powierzchnie stawowe – są to gładkie powierzchnie, które stykają się ze sobą. Struktury te mogą przybierać rozmaite kształty w zależności od ruchu wykonywanego w określonym stawie. Powierzchnie stawowe pokrywa chrząstka stawowa, która w dużym stopniu zmniejsza tarcie i sprawia, iż dany ruch jest płynny. Z wiekiem chrząstka stawowa się ściera i może powodować ból oraz trzeszczenie wewnątrzstawowe,

• Torebka stawowa – tworzy osłonę dla stawu pełniąc ważną funkcję ochronną. Ponadto łączy powierzchnie stawowe kości. Składa się z warstwy zewnętrznej (włóknistej) i warstwy wewnętrznej (maziowej). Do uszkodzenia omawianej struktury dochodzi zazwyczaj podczas skręcenia stawu. Staw kolanowy i skokowy jest niezmiernie często narażony na uszkodzenie bądź całkowite rozerwanie torebki stawowej,

• Jama stawowa – nieduża przestrzeń umiejscowiona między kośćmi. Wypełniona jest mazią stawową, która ma za zadanie zmniejszyć tarcie i sprawić, iż poszczególny ruch jest płynny. Wewnątrz torebki stawowej znajdują się również elementy budujące staw takie jak np. ciało tłuszczowe, fałd maziowy.

Dodatkowymi nieobowiązkowymi elementami budującymi staw są między innymi:

• Więzadła – są to przeważnie struktury tkanki łącznej włóknistej. Mają one za zadanie wzmocnienie połączeń stawowych oraz ograniczają przestrzenie stawowe. Liczba więzadeł stawowych jest bardzo różna. Wpływają one w dużym stopniu na prawidłową biomechanikę określonego stawu,
• Łąkotki – są to elastyczne twory, zbudowane z tkanki chrzęstnej włóknistej. Występują w stawie kolanowym, który pełni kluczową funkcje w szeroko pojętej biomechanice kończyny dolnej,
• Kaletki maziowe – w dużej mierze stanowią barierę ochronną miejsc w znacznym stopniu narażonych na rozmaite urazy lub przeciążenia,
• Fałdy maziowe – do powstania fałdów błoni maziowej dochodzi często podczas rozmaitych mikrourazów. Przerost ich powoduje określone zaburzenia biomechaniczne stawów,
• Trzeszczki – są to owalne kości umiejscowione między paliczkami a kośćmi śródstopia. Omawiane struktury są zazwyczaj połączone różnorodnymi mięśniami, a także ścięgnami. Ich zadaniem jest kumulowanie określonej siły uderzenia stopy o podłoże.

Reklama

Rodzaje bólu w stawach

Występujący podczas ruchu ból stawowy możemy podzielić na:

• Zapalny – występuje wówczas obrzęk stawowy, zwiększa się temperatura tkanek oraz występuje lokalne zaczerwienienie,

• Niezapalny – nie występuje obrzęk stawowy, natomiast jest podwyższona temperatura tkanek otaczających z wystąpieniem miejscowego zaczerwienienia.

Ból stawów – przyczyny

Różnorodny ból stawów zazwyczaj pojawia się w przebiegu:

• Choroby układowej tkanki łącznej (kolagenozy). To duża grupa chorób o podłożu autoimmunologicznym. W przebiegu powyższej choroby wyselekcjonowane komórki układu odpornościowego degenerują w różnym stopniu tkanki własnego organizmu. Przypuszcza się, iż na rozwój omawianego schorzenia mają wpływ rozmaite czynniki takie jak:

• Choroby zwyrodnieniowej – jest to schorzenie systematycznie postępujące oraz nieodwracalne. Nie jest do końca sprecyzowana ostateczna definicja opisywanego schorzenia. Liczni specjaliści określają, iż podstawową przyczyną dolegliwości jest dysproporcja między degeneracją a odbudową w obrębie chrząstki stawowej. Chorobę zwyrodnieniową można podzielić na postacie:

• Przeciążenia – zazwyczaj powstaje podczas określonego wysiłku nie dostosowanego w pełni do możliwości wydolnościowych określonej struktury. Staw narażony na duże przeciążenia reaguje przede wszystkim silnym bólem oraz zaburzeniem biomechaniki, które przekładają się na dysfunkcje określonej części ciała. Szczególnie bieganie po twardej powierzchni może się przyczyniać w dużej mierze do dysfunkcji związanej z bólem zwłaszcza stawów narządu ruchu,

• Czynników fizycznych – do, których zalicza się rozmaite urazy takie jak: skręcenia, zwichnięcia. Uraz powstaje na skutek dowolnego czynnika np. mechanicznego. Silne i długotrwałe działanie określonego bodźca skutkuje powstaniem nieodwracalnych uszkodzeń określonych struktur stawowych. W szczególności narażeni są na to osoby aktywnie uprawiające sport. Nie mniej do tego może przyczyniać się również nieprzewidziany wypadek np. komunikacyjny,

• Infekcji bakteryjnych – jest to schorzenie spowodowane inwazją chorobotwórczych bakterii. Choroba bakteryjna bardzo często atakuje organizm człowieka, pozostawiając duże spustoszenie. Zalicza się do nich np. boreliozę,

• Infekcji wirusowych – rozwija się na skutek przedostania wirusów do organizmu człowieka. Może to być np. grypa, ospa wietrzna bądź żółtaczka. Wspominane infekcje pozostawiają duże spustoszenie w naszym organizmie nie pomijając w tym procesie również stawów,

• Łuszczycowego zapalenia stawów – jest to zazwyczaj przewlekła choroba stawów. Niewłaściwe leczenie może prowadzić do nieodwracalnych zmian. Pierwsze zmiany chorobowe pojawiają się zazwyczaj w obrębie stawów międzypaliczkowych dalszych rąk lub stóp. Mogą się również tworzyć narośla kostne w obrębie stawu ograniczające ruch. W perspektywie czasu choroba prowadzi do deformacji stawowych oraz do postępującego kalectwa,

• Choroby nowotworowej – ten rodzaj schorzenia może bezpośrednio dotyczyć chrząstki bądź kości. Przeważnie wywołuje ból niezapalny, chodź niektóre zwłaszcza szybko rozwijające się rodzaje raka mogą być połączone z bólem zapalnym. Zazwyczaj jeden staw jest zajęty czynnym procesem nowotworowym, lecz przeżuty powyższego schorzenia mogą być rozprzestrzenione na liczne sąsiednie stawy. W tym szczególnym przypadku należy podjąć bezzwłocznie szybkie leczenie np. chemioterapię aby uniknąć zainfekowania większej ilości stawów mających kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania zwłaszcza narządu ruchu bądź kręgosłupa,

• Nieprawidłowego tworzenie kryształków pirofosforanu wapnia – nie jest dokładnie znana przyczyna powyższego schorzenia, ale wiadomo, że najczęściej obejmuje staw kolanowy i nadgarstek. Dotyka w tym samym wymiarze zarówno kobiety jak i mężczyzn zwłaszcza po 60 roku życia. Powyższy proces zapoczątkowany jest w chrząstce stawowej a następnie na przełomie czasu rozprzestrzenia się do płynu stawowego atakując cały staw wywołując nagły, silny ból często uniemożliwiający wykonane precyzyjne danego ruchu,

• Chorób zapalnych jelit – wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub choroba Leśniowskiego i Crohna w dużym stopniu przyczynia się do różnorodnych dolegliwości bólowych stawów zwłaszcza zapalnych na skutek nieprawidłowego działania układu odpornościowego. Szacuje się, iż rozmaite bóle występują u od 2% do 20% osób chorujących na opisywane schorzenia. Najwięcej zachorowań odnotowuje się między 20 a 25 rokiem życia. Częściej uskarżają się na tą przypadłość mężczyźni niż kobiety,

• Zwiększonej masy ciała – osoby ze zdiagnozowaną otyłością mają zazwyczaj większe problemy ze stawami przeważnie narządu ruchu i kręgosłupa. Nadmierna otyłość w perspektywie czasu powoduje wzmożony nacisk na określone struktury stawowe takie jak np. chrząstka stawowa, powierzchnie stawowe. Pod wpływem wzmożonego nacisku opisywane struktury się uszkadzają powodując podczas ruchu rozmaite dolegliwości zwłaszcza bólowe. W przebiegu różnych chorób ogólnoustrojowych związanych z nadwagą nasze stawy są bardziej podatne na liczne deformacje lub zniekształcenia prowadzące do dysfunkcji ich mobilności,

• Przyjmowania leków – takich jak np. cyklosporyna, metyldopa. Mogą w dużej mierze wywoływać ból zarówno zapalny jaki niezapalny kilku stawów. Lek jaka najprościej mówiąc jest to substancja chemiczna dostarczana do organizmu, która może wywołać duże skutki niepożądane. Podawanie dużej ilości sterydów bezpośrednio do stawu może trwale uszkodzić określone struktury wewnątrzstawowe. Dodatkowo przy przewlekłych bądź nagłych bólach kręgosłupa należy się posiłkować lekami przepisanymi przez lekarza stosując przy tym dodatkowo specjalne preparaty osłaniające,

• Innych przyczyn – do, których zalicza się: