Stłuczenia - przyczyny, objawy, najczęstsze lokalizacje, postępowanie

Stłuczeniem określamy zamknięte uszkodzenie wewnętrznej struktury tkanki oraz stawów okołotkankowych, do którego dochodzi w wyniku urazu mechanicznego. W zależności od siły bodźca zewnętrznego poza stłuczeniem mięśni może również dojść do uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych czy nerwów.  Czasem obserwuje się także przerwanie ciągłości naczyń krwionośnych i wylew krwi do przylegających tkanek. 

Stłuczeniu towarzyszy przede wszystkim ból, o różnym stopniu nasilenia. W przypadku zadziałania dużej siły, poza bólem pojawić się  może również krwiak oraz obrzęk. 
Leczenie stłuczeń obejmuje metody zachowawcze, oparte o zabiegi fizykalne oraz farmakoterapię.

Reklama

Stłuczenia- przyczyny

Stłuczenia powstają w mechanizmie bezpośrednim, kiedy bodziec zewnętrzny oddziałowuje na tkanki. Najczęściej do stłuczeń dochodzi w konsekwencji uderzenia, zderzenia, upadku czy kopnięcia. 

Na stłuczenia narażone są najbardziej osoby aktywne fizycznie, uprawiające dyscypliny kontaktowe (piłka nożna, piłka ręczna, koszykówka, rugby) ale także sporty gdzie istnieje ryzyko upadków (kolarstwo, narciarstwo).

Zwiększone ryzyko występuje również u osób pracujących fizycznie, choć tak naprawdę stłuczenia nabawić się można w najprostszych, codziennych sytuacjach.

Czy to na pewno stłuczenie?

Stłuczenia, zwłaszcza rozległe, z dużym obrzękiem i uszkodzeniem naczyń krwionośnych, są bardzo bolesne i zdecydowanie zaburzają funkcję danego obszaru. Takie sytuacje wymagają szczegółowej diagnostyki, w celu wykluczenia poważniejszych uszkodzeń (zwichnięcia, złamania). Wywiad oraz podstawowe badanie fizykalne pozwala na wstępną ocenę urazu, poprzez analizę mechanizmu oraz ocenę stanu pacjenta. W przypadku dalszych wątpliwości co do rozległości urazu, warto wspomóc diagnostykę badaniami obrazowymi – RTG czy USG. Tego typu badania pozwalają na wykluczenie złamań, pęknięć tkanki kostnej czy naderwań bądź całkowitych zerwań mięśni.

Stłuczenia – najczęstsze lokalizacje

Stłuczenia są dość powszechnym urazem, który obejmuje praktycznie wszystkie okolice ciała. Wśród najczęstszych lokalizacji wymieniamy:

• stawy kolanowe
• stawy biodrowe
• stawy łokciowe
• stawy barkowe
• stopy
• grzbiet
• kości piszczelowe
• palce dłoni

Czasami dochodzi do stłuczenia tkanki kostnej czy stawów i tkanek okołostawowych. Innym razem stłuczeniu ulegają tkanki miękkie, w tym mięśnie:

• mięsień czworogłowy uda
• mięsień trójgłowy łydki
• mięśnie przedramienia
• mięśnie kompleksu barkowego
• mięśnie grzbietu

 

Stłuczenia- objawy

Głównym objawem stłuczenia jest ból, który zlokalizowany jest w miejscu urazu. Często wśród objawów współistniejących wymienia się obrzęk stłuczonej okolicy, będący wynikiem uszkodzenia tkanek podsķórnych, a także krwiaki w miejscach uszkodzeń naczyń krwionośnych.

 

Charakterystycznym objawem stłuczenia jest bolesność samoistna oraz bolesność uciskowa w miejscu urazu.
Wśród innych objawów stłuczenia, wymieniamy również:

• podwyższona temperatura skóry w okolicy miejsca urazowego
• otarcia skóry
• podniesiona wrażliwość na dotyk w miejscu urazu

a także, zwłaszcza w przypadkach rozległych stłuczeń, zaburzenie funkcji danej tkanki.

 

Stłuczenia- postępowanie

Postępowanie w przypadku stłuczeń uzależnione jest od rozległości urazu, ale warto pamiętać, że bardzo ważna jest szybka reakcja i to niezależnie z jak dużym stłuczeniem mamy do czynienia.

Po wystąpieniu urazu należy jak najszybciej schłodzić uszkodzone tkanki, poprzez woreczek z lodem czy zimne okłady żelowe.



Warto również zastosować kompresję (ucisk) z wykorzystaniem bandaża elastycznego. Te dwa działania mają na celu zamknięcie naczyń krwionośnych, co wpłynie na mniejszą reakcję urazową (mniejszy wylew krwi, mniejszy obrzęk).

 

W zależności od nasilenia dolegliwości zastosowanie mają maści o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym oraz doustne leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Poza preparatami przeciwbólowymi, w przypadku dużych wylewów krwi, warto również stosować maści z heparyną. Tego typu preparaty charakteryzują się działaniem przeciwzakrzepowym, przeciwbólowym oraz przeciwobrzękowym.

 

Czasami w pierwszych dobach po urazie, konieczne okazuje się unieruchomienie danej okolicy ciała, gdyż każdy ruch znacząco nasila dolegliwości. 

W przypadku niewielkich stłuczeń, często wystarczające okazuje się chłodzenie tkanek, kilkudniowy odpoczynek i stopniowy powrót do funkcjonowania. Najczęściej dolegliwości bólowe w przeciągu kilku dni albo ustępują albo ulegają znacznej redukcji. 

Natomiast rozległe stłuczenia wymagają więcej czasu, a postępowanie dodatkowo uzupełnić można o zabiegi fizykalne oraz techniki drenażowe. Prowadzone zabiegi mają przyśpieszyć wchłanianie krwiaka, redukować obrzęk, a także zmniejszać dolegliwości bólowe. Terapię wspomagać można dodatkowo aplikacjami Kinesiology Taping.

W przypadku stłuczeń zlokalizowanych w sąsiedztwie stawów, obserwuje się zaburzenia ruchomości, dlatego wprowadza się również indywidualną terapię ukierunkowaną na odzyskanie pełnej i bezbolesnej  ruchomości. Zastosowanie mają delikatne techniki mięśniowo-powięziowe, a także mobilizacje stawowe.  

 

 Zabiegi fizykalne wykorzystywane w leczeniu stłuczeń:

• krioterapia
• laseroterapia
• ultradźwięki
• pole magnetyczne małej częstotliwości
• elektroterapia

Naturalne metody stosowane w leczeniu stłuczeń

• okłady z liści kapusty (pobudzają krążenie krwi, zmniejszają obrzęk i uszczelniają naczynia krwionośne)
• okłady z octu (pobudzają krążenie krwi)
• okłady z majeranku lub tymianku
• preparaty na bazie kasztanowca (maści, żele - escyna zawarta w kasztanach charakteryzuje się działaniem uszczelniającym naczynia krwionośne, usprawniającym krążenie a także przeciwdziała powstawaniu zakrzepów)

Autor: mgr Katarzyna Kumor, fizjoterapeuta

Reklama