Badania wskazują, że najwięcej dolegliwości ze strony układu ruchu pojawia się po 65 roku życia. Zmniejszenie masy mięśniowej i gęstości kości, zwyrodnienia stawów, konieczność wstawienia endoprotezy czy utrata kończyny wskutek powikłań po miażdżycy lub cukrzycy, to tylko kilka z wyzwań, które czekają starszy układ ruchu. Aby ułatwić poruszanie się i zmniejszyć ból, starsza osoba może korzystać z wyrobów medycznych, jakimi są ortezy i protezy. Czym się różnią? I jak mogą pomóc seniorowi?
Orteza a proteza – czym się różnią?
Chociaż zarówno orteza, jak i proteza wspomaga układ ruchu (ortezy), różnica między tymi dwoma produktami jest wyraźna. Orteza wspiera chorą kończynę, staw albo kręgosłup, natomiast proteza zastępuje kończynę po amputacji.
W terminologii medycznej orteza to produkt, który ma sztywną konstrukcję, dzięki czemu całkowicie unieruchamia chore miejsce. Pozwala zatem na kontrolowanie ruchomości stawu, koryguję zniekształcenia, a także przynosi ulgę przy niedowładach i spastyce. Na rynku istnieją też wyroby potocznie nazywane stabilizatorami, które wykonuje się z miękkich materiałów, wzmocnionych pelotami. Elementy te pełnią funkcje kompresyjną i masującą, przez co łagodzą bóle stawów, zmniejszają obrzęki, jak również zapewniają delikatną stabilizację.
Ortezy dla seniorów mogą wspomagać zarówno stawy (np. biodrowy, kolanowy, łokciowy, nadgarstkowy), jak i kręgosłup (służą do tego specjalne pasy lędźwiowo-krzyżowe). Wskazaniem do ich noszenia przez starszą osobę jest:
- dyskopatia,
- stany zapalne w obrębie kręgosłupa i stawów,
- choroby zwyrodnieniowe stawów,
- uszkodzenia w obrębie stawów (zobacz: ortezy stawu kolanowego )
Poza tym dopasowana orteza przyda się seniorowi po operacji wstawienia endoprotezy stawu biodrowego lub kolanowego. Dzięki temu starszym pacjentom szybciej udaje się wrócić do sprawności, a sam stabilizator zapobiega tworzeniu się krwiaków pooperacyjnych oraz zapewnia lepszą koordynację i percepcję mięśni.
Kiedy są niezbędne protezy dla seniora?
Amputacja kończyny jest najbardziej radykalnym, ale często ratującym życie sposobem leczenia martwicy tkanek. Większość takich zabiegów wykonuje się z powodu powikłań po:
- chorobach naczyniowych, głównie miażdżycy zarostowej tętnic kończyn dolnych (65%),
- cukrzycy – w przypadku wystąpienia zespołu stopy cukrzycowej (20%).
Chorzy, u których amputacja jest niezbędna, najczęściej ukończyli 65 rok życia. Po tym zabiegu senior powinien przede wszystkim dobrze obchodzić się z raną pooperacyjną i przygotowywać kikut do stałego zaprotezowania. Tuż po operacji (po całkowitym wygojeniu się rany, zdjęciu szwów i zahartowaniu kikuta) przychodzi czas na ponowną naukę stania i chodzenia. Aby od razu wyrabiać sobie dobre nawyki, warto zastosować protezę tymczasową modularną. Używa się jej przez pierwsze pół roku, aby:
- chronić i kształtować kikut,
- kontrolować obrzęki,
- zapobiegać przykurczom mięśniowym.
Proteza modularna ma tę zaletę, że można w niej wymienić wszystkie części, w tym lej protezowy, w którym po pewnym czasie pojawia się luz. To naturalny proces, ponieważ obwód kikuta zmniejsza się w miarę schodzenia opuchlizny pooperacyjnej. Po upływie ok. 6 miesięcy, gdy kikut już się ustabilizuje, seniorowi dobiera się protezę ostateczną (a właściwie dostosowuje się lej protezowy).
Zdecydowanie warto zadbać o układ ruchu po 65 roku życia, niezależnie od tego, czy potrzebujesz wsparcia po radykalnym zabiegu amputacji (w postaci protezy), czy łagodzącej bóle stabilizacji (czyli ortezy). Dlaczego? To proste: Im dłużej zachowasz sprawność, tym dłużej będziesz cieszyć się aktywnym, witalnym życiem!